Corte do rabo aos leitóns: Cómo evitalo e por qué

O investigador de Benestar Animal, Antoni Dalmau Bueno, ofrece algunhas claves para evitar que os porcos se mordan uns a outros o rabo, sen ter que recorrer ao raboteo

Corte do rabo aos leitóns: Cómo evitalo e por qué

Unha granxa italiana onde non se leva a cabo o raboteo sistemático dos bacoriños.

O raboteo, ou corte sistemático da cola aos leitóns, é unha práctica moi estendida nas granxas de porcino para evitar que os propios porcos se mordan uns a outros o rabo, unha conduta anormal coñecida como caudofaxia. Con todo, a UE empuxa forte para limitar estas prácticas e utiliza como exemplo as estratexias realizadas nos últimos anos en países como Suecia, Finlandia, ou Lituania.

O veterinario e investigador de Benestar Animal no Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentaria de Cataluña (Irta), Antoni Dalmau Bueno, ofrece algunhas estratexias que permitan limitar esta práctica no noso país.

Dor aguda e crónica

Un dos principais inconvenientes do raboteo sistemático é que o corte das colas provoca aos animais unha dor aguda que, nalgúns casos, pódese cronificar.

O raboteo sen cauterización provoca que os porcos roñen máis, evidencia de que o animal sofre unha dor aguda

Unha das formas en como se comprobou que hai unha dor aguda no momento do raboteo é mediante a análise das vocalizacións nos animais. Constatouse que o raboteo provoca máis vocalizacións que un raboteo finxido (faise o mesmo manexo sobre o animal pero sen chegar a cortar a cola). Estas vocalizacións agrábanse cando o corte se leva a cabo sen cauterización, é dicir, sen destruír ou queimar os tecidos afectados pola ferida do corte, a modo de cicatrización.

O corte da cola pode provocar nalgúns casos a formación dun neuroma, unha afección na terminación do nervio na zona onde se produciu o corte que fai que o animal sufra hiperestesia (un limiar menor á dor na zona afectada, salvando as distancias, similar ao efecto que se produce en nós na pel cando nos queimamos despois dun día tomando o sol na praia).

Un problema con múltiples causas

Tal e como advirte o investigador, o raboteo pode reducir unha porcentaxe das mordeduras dependendo da fracción cortada, pero non evita os episodios de caudofaxia, pois a día de hoxe chegan moito animais con cola cortada ao matadoiro con signos de mordedura. O investigador tamén indica que un corte curto, que deixe unha cola de 2 cm, resulta máis eficaz para previr a caudofaxia, con menos posibilidade de lesións. Aínda que, o veterinario incide en que este corte se faga só nas granxas que teñan un histórico de problemas coa mordedura de colas e non sistematicamente.

Dalmau explica que a caudofagia é unha conduta anormal provocada por múltiples causas, e que o corte da cola non é a solución, senón que hai que prestar atención a outros factores para limitar a súa incidencia.

En condicións naturais, o porco pode dedicar até o 50% do tempo a explorar e fozar

Un destes factores é a tensión dos animais, sobre todo nas granxas onde os animais adoitan estar sobre un chan de formigón ou slats que impiden que o porco foce, unha conduta exploratoria propia destes animais. En condicións naturais, o porco pode dedicar até o 50% do tempo a explorar e fozar. Ademais, esta necesidade de fozar aparece moi cedo no desenvolvemento xa que determina unha necesidade de conduta básica do animal como é a procura de alimento.

Algúns estudos demostran como en comparación con porcos aloxados cun chan de palla, os animais que se atopan en granxas con slats pasan unha maior parte do tempo mordendo os elementos do curral como as barras e moegas, así como, a outros porcos. Precisamente, a falta de estímulos é unha das causas pola que poden ocasionarse brotes de caudofaxia. De feito, en orixe, esta considérabase unha conduta redirixida. É dicir, se o porco non ve saciada unha necesidade de conduta como é a de fozar ou explorar elementos manipulables e estimulantes do curral, redirixe esta conduta cara ao máis manipulable e estimulante que atopa, as colas dos seus compañeiros. Hai que ter en conta que o 91% dos porcos de engorde da Unión Europea se crían sobre slat.

Existen os mordedores compulsivos, animais que é recomendable retirar e botar man da selección xenética

Tamén existen os coñecidos como mordedores compulsivos, que provocan lesións ao resto de animais. Son porcos que adoitan ter un crecemento retardado. Crese que poden padecer algunha deficiencia nutricional nun momento clave do seu desenvolvemento que afecta ó sistema nervioso central. Nestes casos, o máis recomendable segundo o investigador é retirar ao animal dese grupo e optar por unha selección xenética para evitar que se desenvolvan este tipo de exemplares máis predispostos a provocar episodios de caudofaxia nas granxas. Un problema de caudofaxia nun curral pódese trasladar ao seguinte por imitación. Un problema de caudofaxia nun porco pódese propagar ao resto porqué unha vez o mordedor proba o sangue, tenderá a querer repetir a experiencia.

Factores de risco e detención precoz

A dieta, o ambiente e determinados elementos de tensións poden provocar brotes agudos de caudofaxia. Incluímos algúns dos factores de risco a ter en conta na explotación:

-A competencia entre os animais pola comida (o subordinado será o mordedor, non o dominante)

-A alimentación seca (en pellets) fronte á alimentación húmida (esta última adoita ter menos problemas de caudofaxia).

-Falta de nutrientes, especialmente aminoacidos e sal. De feito, o sangue contén moito sal e atráelles especialmente en caso de deficiencias.

-Mala ventilación ou humidade nas instalacións.

-O estado sanitario dos animais.

-Dietas ricas en triptófano poderían reducir os brotes (canto máis serotonina máis acougados se atopan os animais).

-A calidade da luz e o aire

-O manexo dos bebedoiros

-As mesturas de animais

Ao mesmo tempo que existen factores de risco, o investigador tamén indica que existen métodos de detección precoz para actuar antes de que se produzan lesións ou que estas cheguen a ser graves. A posición da cola é un bo indicador neste caso. De feito, disponse xa de cámaras 3D para avisar dos cambios na cola e cando esta se atopa en posición baixa, que pode indicar as fases iniciais dun futuro brote.

A posición da cola é un bo indicador que avise dun posible brote de caudofaxia

Tamén o aumento da actividade e do nerviosismo poden ser indicadores, así como o incremento das condutas orais dirixidas á cola. A aparición dun maior número de lesións serve tamén como alerta dun cambio de conduta e da necesidade de actuar antes de que se produzan feridas de gravidade.

Material de enriquecemento para evitar caudofaxia

“A prevención dos riscos mencionados anteriormente e fornecer material de enriquecemento para os animais son pasos básicos para, senón evitar, polo menos reducir a caudofaxia e encamiñarse así ao cumprimento da normativa europea sobre o corte rutineiro das colas”, apunta o investigador.

Están a probarse todo tipo de estratexias complementarias, por exemplo o uso de fitoterapia (tratamentos en base a produtos de orixe vexetal) complementada cun bo material de enriquecemento ambiental. Neste sentido, o autor mostra os resultados dun estudo no que os porcos que dispuñan de material de enriquecemento alcanzaban os 111,79 quilos de media ás 24 semanas, que podían chegar aos 112,35 nos casos de contar tamén con tratamentos preventivos de fitoterapia, fronte aos 104,5 quilos de media do resto de porcos sen ningunha destas dúas posibilidades.

Un estudo demostra que a fitoterapia e o achegue de material de enriquecemento permite que os porcos alcancen maior peso

“O material manipulable adminístrase para satisfacer as necesidades de conduta do porco de exploración e de nidificación das porcas a piques de parir. Así, canto máis permita estas condutas máis eficaz resultará”, concreta o investigador.

Á hora de achegar material manipulable ao porcos este debe ser manipulable, explorable, masticable e comestible, é dicir ,que non resulte tóxico para os animais. Nestes requisitos encádranse tanto materiais orgánicos (palla, forraxe, area, turba, terra, compost de champiñóns, así como cordas, madeira, troncos, ramas) como inorgánicos (roupa, rodas, tubos de plástico, xoguetes, sal ou cadeas), aínda que algúns dos mencionados non cumpren todas as características ideais dun material de enriquecemento ambiental.

Unha das claves á hora de achegar este tipo de elementos aos porcos é conseguir que lles resulten atractivos e interesantes durante o maior tempo posible. Segundo a Efsa (a autoridade europea de seguridade alimentaria), un bo material de enriquecemento é aquel que estimula a conduta exploratoria do porco durante un período comparable ao que dedican á palla, xa que, a palla, limpa e renovada, é o tipo de material máis efectivo para reducir as mordeduras. Así, non todos os elementos lles resultan aos porcos igual de atractivos, nin efectivos.

metodos-de-entretenimiento-porcino-raboteo-

Material de enriquecimiento para los cerdos en las explotaciones.

Tamén é importante a posición na que se coloca este material, xa que fixalo nun punto, polo na zona máis activa do curral ou facilitar que sexa accesible ao animal é fundamental para que cumpra a súa función. Doutra banda, unha forma de manter o interese do animal por un material de enriquecemento é renovalo con moita frecuencia para que supoña sempre un factor de novidade.

Dalmau incide, ademais, na importancia de achegar materiais concretos para cada fase. Así, proporcionar materiais nas primeiras etapas de vida pode influír en condutas posteriores, reducindo a incidencia de lesións severas na transición e problemas posteriores durante o engorde.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información