Seis mitos sobre o leite que son falsos

En internet non é dificil atopar diversidade de opinións contrarias ó consumo de leite, amplificadas con frecuencia en redes sociais. Que hai de verdade e de mentira en todo o que se conta sobre os lácteos? Carlos Spuch, investigador senior do Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur, ofreceu unha charla en Lugo na que abordou os mitos e realidades sobre o leite desde un punto de vista científico.

O acto enmarcouse nunhas xornadas de apoio ó consumo de leite fresco organizadas onte por Leite Lugo. Aproveitando as xornadas, Spuch fixo unha chamada a apoiar a investigación sobre o leite en Galicia. “Temos un potente sector lácteo que merece que haxa unha boa investigación en paralelo. Sabemos moito do leite e dos seus efectos positivos sobre a saúde humana, pero quédanos aínda moito por investigar”.

A análise sobre o leite que realiza Spuch, desde un marco científico, desmonta os seguintes 6 mitos:

1) É pouco natural que os seres humanos consumamos leite

Un dos argumentos habituais contra o leite cuestiona como pouco natural que os seres humanos sexamos os únicos animais que consumimos leite de adultos. O certo é que a tradición de consumo de leite ten máis de 8.000 anos. Iniciouse no Neolítico grazas a unha mutaxión xenética na poboación europea que lle permitiu o consumo de leite. Ese leite foi clave para o desenvolvemento da gandería, o establecemento de poboados sedentarios e o abandono da caza e da recolección como únicos xeitos de conseguir alimento.

De feito, a vaca é un elemento sagrado en moitas culturas tradicionais. Na mitoloxía dos países escandinavos, atribúeselle á chamada gran vaca cósmica, Audhumla, a orixe e alimentación con leite dalgúns dos seus deuses.

2) A maioría da poboación mundial é intolerante ó leite

Os seres humanos precisamos dunha enzima, a lactasa, para dixerir un dos compoñentes do leite, a lactosa. En Europa, boa parte das persoas contamos con lactasa no intestino de xeito natural, se ben as persoas intolerantes á lactosa carecen de lactasa no seu organismo.

Queixo, iogures ou leite pasteurizado apórtanlle ó organismo lactobacilus, que enriquecen a flora intestinal e facilitan a dixestión dos lácteos

A ausencia de lactasa non quere dicir que non se poidan consumir produtos lácteos. Os queixos, iogures e o leite pasteurizado, entre outros produtos, apórtanlle ó organismo lactobacilus, que son bacterias que segregan lactasa e que, por tanto, cun consumo continuado, permiten que as persoas poidan consumir leite e outros lácteos.

A nivel mundial, a poboación de Europa, Rusia e Norteamérica presenta os maiores niveis de lactasa de xeito natural. En países de Asia, como China, a porcentaxe de poboación con lactasa é menor, podendo rondar o 10-20%, se ben o resto tamén pode consumir lácteos que teñan lactobacilus.

O investigador Carlos Spuch precisa que nin o leite UHT nin o esterilizado contan con lactobacilus, polo que no caso de persoas que detecten problemas para dixerir o leite, recomenda o consumo de queixos, iogures e leite pasteurizado.

“O corpo, coa incorporación de lactobacilus ó organismo, vaise adaptando progresivamente ó consumo de lácteos. Tamén ocorre o contrario. Se deixamos de consumir lácteos, imos perder lactobacilus e é probable que, ó volver tomar leite máis adiante, nos sente mal”, explica o investigador.

3) A graxa do leite é mala para o colesterol e para as enfermidades cardiovasculares

A graxa do leite ten en ocasións mala fama, se ben a realidade é que o leite é un dos alimentos que presenta mellor equilibrio de graxas omega 3 (consideradas boas) e omega 6 (consideradas malas). “O leite ten un equilibrio 1-1, que é moi positivo. Os alimentos con mellor equilibrio de graxas son o peixe e o leite. O do peixe sabémolo case todos. O do leite descóñecese de xeito xeneralizado”, compara Carlos Spuch.

En certas persoas, pode estar aconsellado o consumo de leite desnatado, se ben Spuch advirte de que para outro grupo de consumidores, como son os nenos, recoméndase o consumo de leite enteiro. “O corpo humano precisa de graxas. O noso cerebro ten un 70% de ácidos graxos” – explica.- “Preocúpanos que se teñan detectado nenos con problemas cognitivos por un baixo consumo de graxas”, critica.

Positivo para o corazón
O investigador cuestiona que o leite se poida ter asociado a enfermidades cardiovasculares e asegura que o seu consumo é moi bo para o sistema cardiovascular e para a prevención de infartos.

“Hai estudos científicos ó respecto. Por exemplo, fíxose un ensaio clínico con persoas que tiñan problemas de hipertensión e comprobouse que o consumo diario de tres vasos de leite pasteurizado reducía a tensión alta a valores normais. Tamén foi positivo comprobar que persoas coa tensión normal non experimentaban variacións polo consumo de leite”, sinala Carlos Spuch.

A inxesta de lácteos está ademais moi indicada para deportistas, pois contribúe a unha mellor recuperación dos electrolitos que se perden durante o exercicio. A proteína láctea tamén é ideal para os músculos tras a práctica do deporte.

4) O consumo de leite provoca alerxias e mucosidades

A porcentaxe de poboación europea con intolerancia ó consumo de lácteos está por baixo do 1%. O resto non ten ningún tipo de alerxia ós lácteos, aínda que si é certo que as variacións que poden experimentar certas moléculas do leite no procesado térmico UHT tenden a xerar mucosidades. Sen embargo, Spuch precisa que o leite pasteurizado compórtase de xeito contrario e presenta propiedades antiinflamatorias.

O consumo de leite pasteurizado, fronte ó leite UHT, ten, segundo o investigador, unha serie de vantaxes. “O procesado térmico do leite UHT ou do esterilizado provoca unha alteración da estrutura tridimensional de certas moléculas. Esa alteración dificulta a dixestibilidade de compostos como o triptófano, que é a base da produción de serotonina no cerebro”, detalla Spuch. “Antes tomar un vaso de leite á noite considerábase o mellor xeito de ter un sono de calidade. Iso perdeuse en parte pola proliferación do leite UHT”, cuestiona.

5) O leite causa cancro

O investigador asegura que non hai ningún estudo científico que relacione o leite co cancro. “É unha barbaridade dicir iso”, conclúe. “Hai estudos que demostran que o leite ten efectos anticanceríxenos e protectores fronte a determinadas tipoloxías de cancro, como o de colon ou de mama. Evidentemente, o leite non cura, pero si é certo que pode contribuír a mellorar a resposta do corpo a tratamentos de quimioterapia ou radioterapia”, valora.

6) O leite non é bo para absorber o calcio

Outra falsidade, segundo o investigador: “O consumo de leite está indicado en todas as idades como vía para nutrirse de calcio. Non só se precisa nos nenos, pois o calcio contribúe á conservación dos músculos en persoas adultas e en maiores axuda a previr a osteoporose”, enumera Carlos Spuch. “O leite presenta ademais a vantaxe de que o seu calcio é de moi fácil absorción polo organismo, ó contrario do que sucede con algúns vexetais que tamén son ricos en calcio”, sinala.