Recomendacións para un bo picado do millo forraxeiro

Resumo do relatorio de Javier López Álvarez, Technical Service Manager Ruminants Southerm Europe de KEMIN, na última Semana Gandeira de Mazaricos

O millo forraxeiro é neste momento a principal fonte de alimentación das gandarías de vacún de leite en España. O éxito deste cultivo débese a que é o que presenta maior rendemento de materia seca e de valor enerxético por hectárea e ao cultivarse no verán permite a rotación con pradarías temporais.

Porén, un mal procesado do millo durante a colleita pode minguar notablamente a súa dixestibilidade para as vacas, e consecuentemente o seu rendemento leiteiro.

Neste sentido, Javier López Álvarez, Technical Service Manager Ruminants Southerm Europe de KEMIN, ofreceu na última Semana Gandeira de Mazaricos unhas recomendacións para mellorar o procesado durante a colleita.

“Moitas veces os gandeiros gastan moito diñeiro na sementeira do millo e logran rendementos de gran calidade e cantidade, pero por unha mala decisión no momento da colleita fai que o valor nutricional do millo non sexa o adecuado, co cal estaremos a malgastar gran parte do diñeiro investido”, advirte.

Cal é a calidade do picado?

MILLO_GRAO_KEMIN_1

Como punto de partida para realizar unha avaliación da calidade de procesado do gran tómase como referencia o amidón do silo de millo que pasa a través dun tamiz de 4,75 milímetros, ou o que é o mesmo, de menos de medio centímetro. É adecuado cando entre un 50 e 70% do almidón pasa ese tamiz e malo cando pasa menos do 50%. Por tanto, detectar no silo grans de millo sen picar, ou picados de forma grosa é un síntoma de que o procesado pola colleitadora non foi o axeitado.

En Estados Unidos o 12% do gran de millo para ensilado é procesado de forma deficiente

Neste sentido, o responsable de Kemin asegurou que a marxe de mellora é importante. Así, nun estudo recente sobre o procesado do gran en Estados Unidos, no que se analizaron miles de mostras de silos de millo, concluíu que o 12% do gran de millo é procesado de forma deficiente durante o ensilado, o 57% tiña un procesado adecuado e soamente o 31% fora procesado pola colleitadora de forma óptima.

MILLO_GRAO_KEMIN_2

Non obstante, a evolución da calidade do procesado do millo forraxeiro en Estados Unidos foi moi positiva nos últimos 12 anos, pasando dunha porcentaxe do 8,2% das mostras cualificadas como óptimas no ano 2006 ao 38,2% do ano 2017.

MILLO_GRAO_KEMIN_3

“En España tamén tivemos unha evolución positiva nestes anos pero creo que se nos avaliásemos cos mesmos parámetros que en Estados Unidos os nosos resultados serían peores”, puntualizou Javier López.

Consellos básicos para comprobar se o millo está ben picado:

O 95% do gran do millo debería estar ben roto ou crakeado e como mínimo o 75% dos anacos deben ser menores a 1/4 do gran de millo. Por tanto, o ideal é que cada gran de millo estea picado en polo menos 5 anacos para que a vaca aproveite mellor o almidón. “A rotura e o esmagado do gran non é suficiente, debe estar claramente separado”, subliña o representante de Kemin.

Un método sinxelo e rápido para combrobarlo é cando ensilamos sacar mostras enchendo un vaso dun litro e analizalas cos seguintes criterios:

-Se no contido do vaso hai entre 0 e 2 grans enteiros o picado é ideal.

-Se hai entre 2 e 4 sería un picado adecuado.

-Se hai máis de 4 grans de millo enteiros o picado non é o idóneo e habería que regular a picadora.

“Isto temos que repetilo o día do picado varias veces”, subliña.

Altura de corte do millo:

Un erro común dos gandeiros, segundo Javier López, é que cando contratan o picado do millo “as únicas instrucións que lle adoitan dar ao maquinista que leva a colleitadora é ensinarlle as leiras e que corte raso. Sen embargo, isto último non o deberían facer, pois a parte baixa do talo do millo é onde é maior o contido de lignina e ademais é onde hai máis presenza de terra, fungos e material indesexable”.

Efecto da altura de corte sobre a produción e valor nutricional da planta de millo: 

Corte a 17 cm do chan Corte a 39 cm do chan
M.S. % 38 40
FND % 41.6 38.6
FND digestible % 50.6 54
Amidón % 30.6% 32.4%
Tonelada de MS por Ha 18,2 16,8
Inxesta de Kg de MS 25,4 25,6
Leite (kg) 45,2 46,7
Eficiencia (kg de leite por kg de MS) 1,67 1,72

Cos datos da anterior táboa, Javier López considera que “confírmase que é recomendable cortar o millo a 39 centímetros do chan pois estaremos a mellorar a disxestibilidade do silo, incrementando a inxesta de materia seca e a produción de leite e evitando problemas de contaminación por terra e fungos”.

Así dixire a vaca o amidón:

MILLO_GRAO_KEMIN_4

Ademais da dixestibilidade total do almidón no tracto dixestivo é moi importante canta cantidade é dixerida en cada tramo do mesmo, sobre todo no rume. E é que existe unha relación directa entre o amidón total dixestible e o almidón degradado no rume.

Por tanto, debemos procurar que unha elevada cantidade do almidón do millo sexa degradado no rume, e sobre todo antes das 7 horas, xa que así conseguiremos unha maior produción de proteína microbiana. Con respecto á enerxía, aínda que a eficiencia de transformación do almidón en enerxía é maior no intestino, canto máis se dixira no rumen teremos unha maior cantidade de enerxía total, xa que a dixestión do almidón no intestino é limitada e se unha gran cantidade de almidón atravesa o rume sen ser degradado o intestino non logra compensar isto, saíndo excretado en feces unha gran cantidade de amidón sen ser dixerido.

MILLO_GRAO_KEMIN_5

Que factores inflúen na dixestibilidade do amidón?

Os principais factores que resultan claves para que o amidón sexa dixerido no rume -e por tanto aproveitado para producir leite e carne- da vaca son:

-O tamaño da partícula: ten un coeficiente de correlación de 0,7. É o factor que máis inflúe na dixestibibilidade do amidón, polo que canto máis picado estea o gran de millo na colleita mellor será dixerido pola vaca.

-A humidade: 0,53. “Moitas veces deixamos as colleitas tardías, pero isto ten un efecto negativo pois o amidón do gran de millo porase máis duro, encapsulándose nunha matriz de prolamina, que vai dificultar que sexa degradado polas bacterias do rumen da vaca”, advirte o responsable de Kemin.

-O tipo de endosperma do gran: 0,46

-Tempo de ensilado. Outro factor que inflúe na dixestibilidade do amidón é o tempo de ensilado, alcanzando o seu punto óptimo a partir dos 7 meses de realizar o silo. “É algo que non se adoita facer nas granxas e que se debería: Empezar os silos despois de como mínimo 4 meses, pois é cando o amidón é máis dixestible e pode producir máis leite”, subliña.

Relación entre picado do millo e evolución da súa dixestibilidade no tempo:

MILLO_GRAO_KEMIN_6

MILLO_GRAO_KEMIN_7

Tal e como mostra a gráfica anterior, elaborada a partir dun estudo en Estados Unidos, “tanto o gran de millo mal picado como o que foi ben procesado na colleita incrementa a súa dixestibilidade co paso do tempo, alcanzando o seu máximo aos 240 días, pero aínda así o que foi ben crackeado ten case 17 puntos máis de dixestibilidade que o outro”.

Isto débese, entre outros factores, a que a matriz de prolamina que recubre e protexe ao gran de millo degrádase en proteína soluble co paso do tempo, estando máis dispoñible para ser dixerida así como o almidón do interior.

-Vitrosidade do gran. Outro parámetro que inflúe na dixestibilidade do amidón é a vitrosidade do gran. O momento adecuado de colleita de millo para ensilado considérase cando a planta enteira ten entre o 28 e o 35% de materia seca. O indicador usado para conseguilo é o da liña de leite, debendo estar entre 1/2 e 3/4 do ápice do gran (estado pastoso-vítreo), de forma que podamos incar a uña sen problema no gran.

Influencia da dixestibilidade na produción: 

MILLO_GRAO_KEMIN_8

Tal e como demostra a gráfica anterior, Javier López lembra que “coa mesma ración se aumentamos a dixestibilidade do almidón do noso silo de millo, aumentaremos tamén a produción de leite até 2 quilos diarios se logramos aumentar en 10 puntos a dixestibilidade do noso silo de millo”.

Pola contra, canto menor sexa a dixestibilidade do noso silo de millo maior será a cantidade de almidón que a vaca excreta en feches sen aproveitalo.

“Se temos un bo procesado do millo, cun 70% ou máis do amidón que pasa a través dun tamiz de 0,475 centímetros, o amidón que a vaca debe excretar en feces situaríase entre o 2 e o 3%. Pola contra, cun mal procesado, por baixo do 50%, o almidón fecal en feces sobe até o 6 ou 8%. E un punto de almidón fecal en feces son uns 0,33 quilos de leite. Por tanto, de ter un procesado adecuado a un peor estaremos a perder un quilo de leite diario”, concluíu Javier López.

MILLO_GRAO_KEMIN_9

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información