Puntos claves na recría de xovencas

Leite en cantidade e calidade e a temperatura adecuada, e unha cantidade suficiente de proteína, son algunhas das materias pendentes na alimentación das tenreiras. Resumo do relatorio de Robert Corbett, veterinario de Utah (Estados Unidos) especialista en recría e nutrición, durante as XIX Xornadas de Técnicas de Vacún de Leite de Seragro.

Puntos claves na recría de xovencas

A recría representa entre o 15 e o 20% dos gastos totais dunha gandería. Foto: Xovencas en SAT Niveiro

A recría de xovencas é o segundo capítulo de gasto dunha explotación despois da alimentación, representando entre o 15 e o 20% dos custos totais. Sen embargo, a miúdo enténdense como un gasto que non ten retorno ata que o animal inicia a súa primeira lactación. Como resultado, as xovencas son alimentadas, en demasiadas ocasións, coa comida máis barata, criadas cos mínimos custos nas instalacións e cos menores esforzos en man de obra ata que se aproxima o momento do parto.

Trátase dun grave erro, segundo Robert Corbett,  xa que a cría de xovencas é un investimento, máis que un custo, e as deficiencias na alimentación e o manexo nas tenreiras provocarán importantes perdas na futura vaca, tanto en produción como en estado sanitario.

O importante é o custo por quilo de ganancia do animal, xa que son o tamaño e o peso do animal os que determinan a idade da primeira reprodución, así como o tamaño adecuado no primeiro parto. Deste xeito, alimentando ás xovencas con boa calidade reducimos o custo por quilo de ganancia de peso e logramos reducir a idade ao primeiro parto, o que redunda en máis rendibilidade para a gandería.

A continuación repasamos algúns puntos críticos na alimentación e manexo das xovencas de reposición:

Costro:

A tenreira debería recibir o 10% do seu peso corporal, uns 4 litros, de costro limpo e de boa calidade de primeiro muxido tan pronto sexa posible despois do nacemento.

Un costro de boa calidade contén polo menos 50 gramos por litro de inmunoglobulina lgG e ten un baixo reconto bacteriano, preferiblemente por baixo de 10.000 ufc/ml , e menos de 1.000 coliformes/ml.

Pódese dar costro nas primeiras 2 ou 3 tomas se se desexa. É tamén unha práctica común dar leite de transición (costro de segundo e de terceiro muxido) á becerra durante a primeira semana.

Lactorremplazantes e requirimentos das xovencas:

A maioría dos lactorremplazantes de “crecemento acelerado” deberán conter ao redor do 26 ao 30% de proteína e do 15 ao 20% de graxa. O nivel de proteína é moi similar á totalidade dos sólidos do leite enteiro pero o nivel de graxa é inferior.

Con todo, o lactorremplazante máis común hoxe en día é o 20:20, é dicir, cun 20% de proteína e un 20% de graxa, mentres que o leite enteiro dunha vaca Holstein rolda o 37% de proteína e o 30% de graxa en termos de materia seca. Isto provoca que os tenreiros alimentados con leite materno experimenten un maior crecemento que os alimentados con este lactorremplazante de baixa calidade, e presenten menos problemas respiratorios cando a temperatura ambiental cae a 0 graos, ao dispoñer de maior cantidade de enerxía (graxa).

 “O importante é o custo por quilo de ganancia do animal”

Neste sentido, de optar por utilizar leite de descarte para alimentar ás tenreiras, este debería ser pasteurizado previamente para reducir os efectos negativos dunha carga bacteriana alta sobre o tracto gastrointestinal das xatas.

Por outra banda, investigacións da Universidade de Illinois demostraron que as becerras alimentadas con estes lactorremplazantes altos en proteína gañan peso moito máis rápido e tamén necesitan menos materia seca por peso gañado. Os mesmos estudos demostraron que as xovencas coas taxas de crecemento máis alto teñen a maior porcentaxe de músculo con respecto a graxa.

O lactorremplazante debe conter un 26 a 28% de proteína e dun 15 a 20% de graxa

Os investigadores da Universidade de Cornell, tamén en Estados Unidos, e unha das referentes a nivel mundial en vacún de leite, están a recomendar que o lactorremplazante debe conter un 28% de proteína e un 15% de graxa, e que as tenreiras sexan alimentadas en base a unha proporción superior ao 20% do peso corporal.

“É preferible que a proteína do lactorremplazante sexa de orixe láctea e non de soia”

En canto á orixe da proteína, é preferible que sexa de orixe láctea e non vexetal (soia), polo menos ata que a tenreira teña entre 3 e 4 semanas de idade, cando xa pode asimilar mellor os vexetais.

En canto ás tomas, a rutina habitual estableceuse en 2 tomas ao día con dous litros por toma, unha cantidade insuficiente para satisfacer as necesidades nutricionais da tenreira. Así, investigadores daneses concluíron que as tenreiras alimentadas a vontade gañan 300 gramos máis de peso ao día que aquelas que son alimentadas con 4,54 quilos de leite ao día.

6 litros de leite diarios a primeira semana e 8 litros ata o destete

Todos os esforzos, por tanto deben ir encamiñados a aumentar a cantidade e leite que inxiren as tenreiras, ben sexa aumentando o volume de leite por toma, o número de tomas ou o contido de sólidos do leite ou do lactorremplazante.

En concreto, a tenreira debería recibir uns 6 litros repartidos en dúas veces ao día na súa primeira semana de vida, para un animal de tamaño medio. Na segunda semana de vida deberíase aumentar a 8 litros diarios en dúas tomas, unha cantidade que debería manterse ata que a tenreira coma a suficiente cantidade de penso starter de boa calidade que permita iniciar o destete.

En canto á temperatura, o leite debe estar a 20 graos, xa que a esta temperatura a becerra non gasta ningunha enerxía extra nin en quentarse nin en arrefriarse.

Outro punto importante, é que os tenreiros deben ter auga limpa e fresca ad libitum.

As explotacións que seguiron estas recomendacións en canto a calidade e cantidade do leite e lactorremplazantes viron como a taxa de mortalidade nas becerras lactantes caía ata o 0,5 e o 1% e o uso de medicamentos reducíase ata nun 80%.

robert-corbett_seragro_16_01_standar

Robert Corbet durante a súa ponencia nas xornadas de Seragro

Destete e inicio do consumo de penso de arranque:

É unha falsa crenza que canto antes se destete mellor. O destete debe realizarse de forma progresiva para evitar problemas de estrés no animal que desemboquen en diarrea e problemas respiratorios.

O destete cedo ten un efecto prexudicial sobre a saúde e o crecemento da xovenca, así como sobre a súa capacidade de producir leite no futuro. O proceso de destete sempre debe estar en sintonía co desenvolvemento do rume para que a tenreira poida asimilar o penso. Pola contra, provocariamos o desenvolvemento de acidose ruminal e agrupamientos das papilas ruminais, o que reduciría de por vida a súa capacidade de asimilar ben os alimentos.

Polo xeral, ás 3 ou 4 semanas a tenreira incrementaría o consumo de penso de arranque. Este é o tempo suficiente para que o rume desenvólvase o suficiente para inxerir ou fermentar os alimentos.

É aconsellable alimentar á xovenca co penso de arranque durante polo menos entre 7 e 14 días tras o destete para desenvolver aínda máis o rume.

Do mesmo xeito que na fase lactante as becerras deben ter auga limpa e fresca a libre disposición.

 “O penso estarter debe conter un mínimo do 22% de proteína”

En canto á composición do penso, os pensos iniciadores adoitan ter sobre un 18% de proteína para consumidor 1, 8 quilos do durante tres días consecutivos antes de iniciar o destete. Con todo, esta cantidade de proteína está bastante por baixo da proteína dun bo lactorremplazante (26-28%), polo que se recomenda optar por un penso de arranque de alta calidade, que conteña entre o 24 e o 25% de proteína, polo serían suficiente 0,9 quilogramos durante tres días consecutivos para iniciar o destete.

En todo caso, o penso estarter debe conter un mínimo do 22% de proteína, e se é de orixe vexetal debe ser de fariña de soia, cun bo equilibrio de aminoácidos, altamente dixestible e degradable no rume. O millo adoita ser a fonte máis común de almidón nos pensos de arranque.

O penso de arranque debe ser texturizado

En canto á presentación dos pensos starter, a forma texturizada é preferible aos pellets ou á fariña debido a que é máis agradable ao padal, tradúcese nun maior consumo de materia seca (ata un 15% máis) e tende a estimular máis a musculatura da parede do rume. En caso de ter que utilizar penso de arranque en petes, estes debesen ter un diámetro de 12 milímetros.

As tenreiras deben deixarse nos currais individuais durante o período de destete para observar a cantidade de consumo de penso de arranque e evitar o estrés por competencia.

Un obxectivo fácil de alcanzar é duplicar o peso de nacemento o tenreiro cara ás 8 semanas de vida. Programas máis intensivos co aumento de sólidos de leite poden dar lugar a triplicar o peso de nacemento cara á semana 10 de vida, alcanzando os 118 quilos de peso.

Agrupamento das xovencas e alimentación ata os 8 meses de idade:

Unha vez que as xovencas son destetadas con éxito deben deixarse nas casetas ou aloxamentos individuais durante 1 ou 2 semanas para asegurarse de que a súa inxesta de penso de arranque aumenta ata aproximadamente 3,6 quilogramos ao día.

Ao trasladalas aos primeiros currais en grupo, o tamaño do grupo debe manterse entre 6 e 8 becerras por curral, se é posible.

Non é aconsellable cambiar a ración ao mesmo tempo se os animais se mestruran xuntos, xa que ao estrés por cambio social engadiríamos estrés por cambio de racionamento.

“Cando se agrupan débese manter o penso de arranque durante a primeira semana”

Durante a primeira semana en grupo débese manter o penso de arranque, e logo cambialas a unha ración de crecemento consistente en alta calidade de feno de alfalfa ou outra forraxe seca de alta calidade (20%) -a palla non lles porta case enerxía e non é dixerible por tenreiras novas- e o 80% concentrado nunha ración totalmente mesturada (unifeed). A proteína bruta desta ración debe estar entre o 20 e o 22%.

As tenreiras manteranse con esta ración ata que teñan polo menos 5 meses de idade.

Entre os 5 e os 8 meses xa se poden introducir forraxes fermentados -silos- cun nivel total de proteína bruta de ao redor do 16%.

Inseminación: cando alcanzan a estrutura corporal adecuada

As xovencas deben ser inseminadas cando alcanzan a estrutura corporal adecuada, non de acordo co peso corporal. A referencia que aconsella o profesor Robert Corbett é cando alcanzan 1,30 metros á cruz, ao peso ao que se decida iniciar a cubrición. Con este criterio o 28% das xovencas chegará a esta altura aos 10 meses; o 60% aos 11 e o resto aos 12 meses de idade. As tenreiras que se atrasen en alcanzar a súa altura de cría recomenda vendelas.

Unha vez que se confirma que as xovencas están preñadas, a ración debería conter entre o 15 e o 15,5% de proteína bruta.

A altura ideal das xovencas ao parto é de 1,39 metros de altura á cruz e un peso de entre 610 e 635 quilos preparto nun programa de recría tradicional.

Se é posible, é aconsellable separar ás xovencas de primeira lactación da vacas de segunda lactación e das demais vacas vellas dentro do grupo de preparto. E é que as xovencas non compiten ben coas vacas de máis idade e con frecuencia non consumirán as cantidades necesarias de materia seca, o que redundará nunha maior incidencia da enfermidade metabólica despois do parto.

“É posible ter xovencas parindo con 20 meses de idade”

Os currais de vacas preparto e de vacas recentemente paridas deben manterse como máximo ao 80% da súa capacidade, a fin de evitar competencia polo comedeiro e aumentar o consumo de materia seca.

En canto á idade de parto, nun programa tradicional, situaríase entre os 24 e os 28 meses. Con todo, é posible ter xovencas parindo con 20 meses de idade cun programa de crecemento acelerado e ter a mesma estrutura corporal que xovencas de 24 meses de idade alimentadas cunha ración convencional. Estas xovencas non mostran unha diminución no rendemento en leite e ningún aumento nas dificultades de parto.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Solicitamos o seu permiso para obter datos estadísticos da súa navegación nesta esta web, en cumprimiento do Real Decreto-ley 13/2012. Si continúa navegando consideramos que acepta o uso das cookies. OK | Máis información