Galego
José Antonio Jiménez Montero é o coordinador do Departamento Técnico da Confederación de Asociacións de Frisoa Española (Conafe). A piques de facerse públicas as avaliacións do mes de novembro, o responsable de CONAFE avanza que “non vai haber diferenzas dramáticas” con respecto ás anteriores clasificacións. Iso si, como novidade avanza que se empezará a valorar o carácter de facilidade de parto e que o próximo ano, CONAFEMAT, a aplicación informática para seleccionar os acoplamentos, incorporará os datos económicos da explotación.
Cales son as tendencias nos índices de selección xenética en vacún de leite?
O obxectivo dos índices de selección é conseguir vacas máis rendibles: vacas que dean moito leite durante moitos anos. Iso conséguese a partir dos caracteres que podemos valorar, que no caso da produción é directo, e no caso da lonxevidade é indirecto a través da morfoloxía, reconto de células somáticas, fertilidade…etc.
Este ano CONAFE realizou un estudo para ver a situación económica do sector para tratar de ligar esa situación co nivel xenético das nosas vacas a día de hoxe e ver que repercusión ía ter na rendibilidade a mellora en cada un dos caracteres. Ese foi o traballo previo a definir os índices.
“Nos últimos anos gañouse en produción pero perdeuse en fertilidade”
O resultado é que vimos caracteres, especialmente a fertilidade , que tratamos a través do carácter de días abertos, ou os de lonxevidade e reconto de células somáticas que había que darlle máis peso porque se espera que non empeorando eses caracteres como se viña facendo, sobre todo o de fertilidade, isto vai redundar nunha mellora da rendibilidade da vaca.
Que particularidade ten o sistema de avaliación xenética en España?
España ten algunhas pecularidades en canto aos índices, fundamentalmente o que é a produción de leite, sen contar graxa e proteína, porque os sistemas de pago en España son distintos aos doutros países. Iso é o que máis diferenza ao ICO español respecto dos doutros países. Dámoslle máis importancia ao carácter de produción de leite, porque os datos económicos demóstrannos que aumentando ese carácter as vacas máis ser máis rendibles para o gandeiro no noso medio de produción.
O obxectivo do Holstein a nivel mundial é o mesmo: moito leite e durante moitos anos. E iso conséguese dependendo da situación económica e do nivel xenético co que nos atopemos, porque non son o mesmo as vacas de hoxe que as de fai vinte anos.
Estas tendencias son as que se van reflectir nas avaliacións xenéticas que CONAFE ten previsto publicar a próxima semana?
O novo ICO xa se implantou en xuño e mantemos a mesma preponderancia de caracteres. En canto ás diferenzas de avaliacións non son moi dramáticas. Son dramáticas desde o punto de vista comercial porque hai moita obsesión por ter ou vender seme do número un. Pero se nos abstraemos do número 1, os touros bos seguen sendo bos e os malos seguen sendo malos.
Os cambios en xenética fanse a longo prazo: o touro número 7 e o touro número 2 son moi bos.
Como está a afectar a crise de prezos do leite á hora da selección xenética?
Este é un dos problemas á hora de seleccionar os índices. O gandeiro ten a situación económica a día de hoxe pero as vacas que van nacer a partir dos índices son as que van estar a producir dentro de 3 ou 4 anos. Por tanto, o gandeiro debe facer a selección xenética non tanto pensando na situación presente senón con visión de progreso.
“O gandeiro realizará o seu propio índice de selección xenética en función das circunstancias da súa explotación”
Por iso, o pasado ano cando se estaba definindo o novo ICO expuxéronse distintos escenarios e expúxose un escenario económico intermedio, nin moi pesimista nin moi optimista, e a realidade económica deste ano é bastante peor dos previstos. Pero a previsión é que a tres ou catro anos a situación normalícese e cara a ese escenario está enfocado o novo índice ICO.
Falas de que nos caracteres que se valoran en España non están tanto os de graxa e de proteína como os de produción. Con todo, as industrias lácteas cada vez penalizan máis aos gandeiros por baixos contidos nestas materias…
Para iso hai ferramentas que permitan aos gandeiros deseñar os seus propios índices ter vacas con maior produción de graxa e proteína. En concreto, en CONAFE dispoñemos dunha aplicación, CONAFEMAT, na que o gandeiro pode deseñar o seu propio índice para dar máis peso á proteína ou á graxa en función das súas circunstancias.
De feito para o próximo ano queremos incorporar ao programa de axustes a opción de que os gandeiros poidan meter os datos económicos da súa gandería ou, de non telos, tirar da media, e que o programa lle xere o seu índice de selección específico para as condicións da súa gandería.
Agora mesmo pódeo facer un pouco a ollo, pero a partir do ano que vén poderase realizar a partir desa información económica. E con iso pode avaliar todos os touros, tanto españois como das avaliacións internacionais, sempre co obxectivo de buscar a rendibilidade dentro das súas condicións específicas.
Cada vez máis explotacións, aínda que seguen sendo unha opción minoriaria, exponse ir cara a un sistema semiextensivo na procura de redución de custos. Non se seleccionou a raza Holstein exclusivamente para intensivo e perdeu rusticidad para vivir nos prados e facilidade de parto para tenreiros de carne?
A raza Holstein é unha das que teñen máis variabilidade xenética no mundo. Hai animais Holstein que se poden adaptar a todos os sistemas. É verdade que non serán os primeiros dos ránkings oficiais, que adoitan ser os que se seleccionan en base aos sistemas estándar. Hai que buscar aqueles animais que destacan nas característica que interesan para este sistema: lonxevidade, rusticidade e pastoreo.
Neste sentido, nas próximas avaliacións imos publicar informacións sobre a facilidade de parto, que era unha das tarefas pendentes que tiñamos. E a facilidade de parto ten dous compoñentes: o efecto directo para valorar os machos en canto a se os seus tenreiros van nacer ben ou non. Pero tamén se vai valorar a aptitude ao parto das femias.
En España o gandeiro ás veces séntese perdido entre os diferentes índices de avaliación dos touros…
As casas comerciais en España, e é algo que nos diferencia respecto doutros países, prefiren traballar cos índices do seu país para vender os touros en lugar de utilizar o índice no que están avaliadas as vacas. Os índices son diferentes fundamentalmente porque a información económica da que parten baséase nos caracteres que máis se priman en cada país. Ademais, o nivel xenético tamén varía entre os distintos países xa que se priman distintos caracteres.
“Os touros bos vano a ser en todos os distintos índices”
Aínda así, entre os dous índices máis diferentes os touros bos vano ser en todos os distintos índices. Iso si, hai que abstraerse do número 1 e escoller o 10 vai ser igual de bo.
Por último, como avanza a implantación de Eurogenomics, un índice de avaliación xenética da raza Holstein común para a maioría de países da Unión Europea?
Que puidésemos ter avaliacións xenómicas igual de fiables que as de calquera outro país desenvolvido do mundo é grazas a que entramos no consorcio Eurogenomics, que supuxo poñer en común as avaliacións xenéticas de todos os países da Unión Europea, a excepción do Reino Unido e Italia, que están noutro consorcio con Estados Unidos e Canadá.
Desta forma, nas avaliacións ICO que publicaremos a próxima semana estaremos a utilizar para as avaliacións xenéticas datos de 32.000 touros probados. As avaliacións que se fan nos dous consorcios son moi similares.
Un exemplo recente, é que a mellor tenreira en tipo avaliada coas probas americanas, vendida por 34.000 euros e nada en España, a súa nai foi tamén a mellor tenreira en tipo nas probas de CONAFE do ano 2012.
