Manexo do persoal na sala de muxido

O muxido é o último paso do proceso amplo e complexo que é a produción de leite. Ademais, como munguimos as vacas ten un impacto enorme na saúde da ubre da vaca, nestes momentos o problema de saúde máis común e que máis perdas económicas provoca nas ganderías de vacún de leite. Por último, como fagamos o muxido determina en boa medida o reconto de células no tanque.

A medida que as ganderías medran en tamaño, o muxido pasa a ser cada vez máis realizado por persoal contratado, a miúdo con pouca formación e motivación e mesmo con barreiras de idioma. É por iso que se fai imprescindible a formación, motivación e avaliación continua do persoal da sala de muxido.

Formación: Que debe saber un muxidor?

Para Demetrio Herrera, veterinario de Q-llet, o gandeiro débese preocupar por ofrecer unha formación ao persoal que traballa na súa sala de muxido sobre os seguintes puntos básicos:

-Formación sobre que é unha mamite e que consecuencias ten, tanto económicas, como de risco de inhibidores como de calidade do leite producido.

-As causas da mamite: as bacterias que están na pel do teto penetran pola canle e colonizan o tecido mamario, producindo unha infección intramamaria. Neste sentido a hixiene en xeral e a limpeza exhaustiva da ubre e de todas os tetos durante o muxido, en particular, é crucial.

-A partir destas premisas, o traballador ten que entender a razón de cada proceso da rutina de muxido (predipping, secar, conectar, postdipping), que ten o obxectivo final de munguir vacas con tetos limpos, secos e ben estimulados. Se se logra isto o muxido será rápido, eficiente e minimizarase o risco de que a vaca sufra infeccións intramamarias.

“Todas as persoas que traballan na sala de muxido deben facer sempre igual as rutinas·

-É fundamental explicar como se deben executar cada paso da rutina de muxido, porque mínimas variacións en cada traballador poden ter un gran impacto negativo. As vacas queren ante todo regularidade e rutinas, e por iso todos os muxidores deben facer o mesmo e da mesma maneira en cada vaca, en cada quenda e cada día.

-Por último, os traballadores da sala de muxido deben saber que esperamos deles e que consecuencias ten executar a rutina toa e como se adestrou. As consecuencias non son máis que os obxectivos que esperamos acadar, que deben estar ben definidos e por escrito, á vista do persoal.

Como se organiza a formación?

O máis habitual é que a formación de novos muxidores a imparta o propio gandeiro ou algún muxidor veterano. Sen embargo, a formación limítase en moitos casos para dicir o que hai que facer na rutina de muxido sen explicar as razóns de cada paso nin a problemática da mamite. Pola contra, o máis efectivo é desenvolver protocolos de rutina de muxido (SOP), implementar e adestrar in situ aos traballadores, definir obxectivos, avaliar e motivar ou corrixir aos traballadores segundo os resultados obtidos.

Neste sentido, para organizar a formación son claves os seguintes aspectos:

-Educación: os traballadores deben saber por que as vacas sofren mamite, que impacto ten esta enfermidade e que poden facer eles para reducir o risco. Deben quedar claros como executar e o por que de cada paso, así como conceptos como fluxo de muxido ou células somáticas.

Para iso é necesario programar reunións periódicas, como mínimo unha vez ao ano, entre os asesores en muxido e o persoal e realizalas sempre que se incorpore novo persoal de muxido. O material gráfico, como vídeos ou power point, son moi útiles para transmitir coñecementos, sobre todo cando existen barreiras lingüísticas.

-Desenvolvemento dun Protocolo de Rutina de Muxido (SOP). É necesario desenvolvelo por escrito e poñelo visible na sala, relatando paso a paso como executar correctamente o traballo. O obxectivo é asegurar a consistencia da rutina de muxido: que non haxa variación no traballo aínda que o executen diferentes persoas.

Ademais dos procesos para executar, o SOP debe contemplar cales son os obxectivos de eficiencia de muxido e saúde do ubre. Todos os traballadores da sala de muxido deben ter unha copia por escrito deste protocolo, e tamén se debe colocar na sala a fin de fixar os conceptos.

-Implementar e adestrar a rutina na sala de muxido. Non é unha tarefa dun só día. Aspectos como avaliar o manexo das vacas na sala, a calidade do despunte, a cobertura adecuada dos tetos co pre ou o postdipping e a limpeza da punta do teo, debe ser un proceso continuo cada vez que o gandeiro ou o asesor visita a gandería durante o muxido.

“O fluxo medio de leite é o mellor indicador da calidade do muxido”

-Definir obxectivos e avalialos. Afortunadamente a maioría das salas de muxido dispoñen hoxe dun sofware que colle múltiples parámetros do muxido (tempo de muxido, fluxo medio, vacas por hora, quilogramos por hora…etc). Desde Q Llet recomendan traballar cun destes indicadores, dous como máximo, para non acabar saturando de información aos traballadores.

SOP nunha granxa catalana. Autor: Q Llet

Neste sentido, para Demetrio Herrera o fluxo medio de leite é o mellor indicador da calidade do muxido e, en certa medida, é o reflexo de todos os demais indicadores. E é que dificilmente teremos fluxos medios de leite óptimos se a porcentaxe de leite nos dous primeiros minutos é baixa, se hai alta bimodalidade ou se hai unha alta porcentaxe de tempo en baixo fluxo.

Respecto da eficiencia e rendemento do muxido, a nivel de cada granxa particular, os quilogramos de leite por hora é o mellor indicador da eficiencia.

Doutra banda, quilogramos de leite por punto de muxido e hora vai permitir comparar eficiencia entre diferentes granxas. Este índice non só engloba a rutina de muxido, senón que tamén se verá influenciado por o tráfico e polo manexo das vacas na sala e pola óptima regulación dos parámetros da máquina de muxido, como baleiro, pulsación e retiradores automáticos.

Por último, respecto da saúde do ubre, o reconto de células somáticas en tanque é un bo indicador, fácil de monitorar e máis entendible para os traballadores da sala de muxido que outros índices máis complexos, como son a taxa de novas infeccións ou a prevalencia de infección.

Neste sentido, para Demetrio Herrera, no salario debese contemplar unha parte fixa e outra variable por obxectivos, por exemplo por RCS por baixo de 250.000 e por tempo de muxido por baixo de 5 minutos, dando unha prima aos traballadores por manter ou mellorar estes parámetros.

-Comunicación e motivación. É fundamental a implicación e o compromiso por parte do gandeiro para conseguir que a formación do persoal de muxido sexa efectiva, a rutina quede ben fixada e se podan lograr os obxectivos definidos. Pola contra, se o gandeiro non supervisa os traballadores ou ben non hai comunicación efectiva entre o persoal e o xefe, os traballadores entenderán que o seu traballo non é importante para a rendibilidade da empresa gandeira e que ao xefe non lle importa como fagan as cousas. A xente necesita saber se está a facer ben ou mal as cousas, e recibir un reforzo positivo se o está facendo ben para motivalos.

“O soldo debería ter unha parte fixa e outra variable por obxectivos”

Neste sentido, débese informar periodicamente os traballadores da sala de muxido sobre os obxectivos marcados, e reevaluar, reentrenar e revisar o protocolo se non se alcanzan os obxectivos.

En granxas nas que existe prima por calidade respecto ao reconto de células, é un potente estímulo establecer unha porcentaxe negociada da prima como ingreso extraordinario para os traballadores, para motivar así a seguir os protocolos de traballo.

Como conclusión, a formación e motivación continuada do persoal da sala de muxido por parte dos gandeiros e dos veterinarios é unha área fundamental e representa unha oportunidade para mellorar a rendibilidade das ganderías de vacún de leite.