Galego
Por cada 100 quilos de froita que se obteñen nunha plantación de kiwis xéranse outros 83 de restos de poda, que, polo xeral, rematan converténdose en refugallo, ao igual que acontece co 23% da froita colectada. Non obstante, o que os produtores tratan hoxe como residuos son tamén unha posible fonte de enerxía, xa que ambos poden transformarse en biocombustibles, como sostén o investigador Rubén Rodríguez na túa tese de doutoramento, na que estuda diferentes métodos para a súa conversión en biomasa ou o seu uso para a produción de etanol.
De feito, tras analizar os datos de produción nos cinco principais países produtores de kiwis no mundo e en España, Rodríguez concluíu que nestes países desperdícianse de media unhas 237.000 toneladas de froita que, ben por defectos ou ben por non adaptarse aos “valores comerciais”, non serían comercializadas e 695.000 de restos de poda, que poderían converterse nun combustible cun rendemento enerxético que equivalería no seu conxunto ao uso de máis de 400 millóns de litros de gasolina.
“A transformación deste refugallo provocaría múltiples vantaxes”, sostén Rodríguez, que na tese dirixida polo profesor da Escola de Enxeñaría Forestal da Universidade de Vigo Luis Ortiz incide en como o “incremento substancial da demanda de enerxía a nivel mundial” está a fomentar un “considerable desenvolvemento” de fontes de enerxía alternativas, como sería o aproveitamento dos residuos agrícolas para a produción de biocombustibles. Trátase, destaca dunha “alternativa viable desde o punto de vista técnico, altamente relevante naqueles países cunha agricultura desenvolvida, que ademais posúen unha alta dependencia de combustibles fósiles”. En primeiro termo, porque permitiría “obter un valor engadido” duns residuos que, a día de hoxe, non se aproveitan, pero tamén porque o seu aproveitamento contribuiría a evitar os gastos asociados a este refugallo, que realmente remata no chan da propia plantación, “provocando a acidificación do solo, xa que, ao estar en contacto co chan, xérase unha descomposición bacteriana que fai que o PH baixe, o que implica un gasto para emendalo”.
Dúas opcións de aproveitar toneladas de residuos
Na túa tese Características e parámetros analíticos para a obtención de biocombustibles a partir de residuos na produción industrial de Actinidia chinesis, este enxeñeiro de Minas pon sobre a mesa diferentes alternativas para o aproveitamento enerxético destes residuos, “analizando tanto as posibilidades naturais, como as metodoloxías químicas”, segundo as probas que realizou nunha plantación na provincia de Pontevedra, onde se xera máis do 60% dos kiwis que se comercializan en España, e as análises de laboratorio que levou a cabo en Italia, principal produtor de kiwis do mundo. Deste xeito, Rodríguez comprobou que é posible aproveitar estes residuos como biomasa, “tanto coa súa queima directa como pola súa conversión en pellets ou briquetas”, pero tamén empregar tanto os restos de froita como as ramas para a produción de bioetanol, un biocombustible que ten como base o azucre que se podería extraer, tanto a través dun proceso químico de “hidrólise aceda” como dun propio da especie, o coñecido como “maduración climatérica”.
“Enerxeticamente, é máis rendible utilizar a queima directa da biomasa, pero todo depende da finalidade da industria”, engade Rodríguez, que incide en que a súa tese non implica un análise do rendemento económico de cada proceso, no que incidirían múltiples factores. “Todo varía en función dos obxectivos ou dos valores de mercado, que cambian constantemente. Por exemplo, agora mesmo o petróleo está a 50 dólares o barril , polo que igual, neste intre, non che interesa producir bioetanol”, apunta Rodríguez, que na súa tese propón “varios posibles camiños para aproveitar un recurso que se desperdicia.
Preto de 700.000 toneladas de restos de poda a aproveitar
Así, por unha banda, estuda a posibilidade de utilizar como biomasa, tanto os restos de poida, como do secado dos restos da froita, que farían posible converter o 16% dos restos da froita en biomasa ou en penso animal. Partindo dos datos de produción recollidos pola FAO entre 2001 e 2011, Rodríguez calcula que nos cinco principais produtores de kiwis do mundo, Italia, Nova Zelandia, Chile, Francia e Grecia, xunto con España, país no que realizou os estudos de campo, podería realizarse anualmente un aproveitamento enerxético de 695.000 toneladas de restos de poda, así como doutras 38.000 toneladas de froita seca, aínda que segundo apunta este investigador considera “absurdo” hoxe en día aproveitar estes últimos como biomasa, “xa que son un bo alimento para animais, polo que sería mellor utilizalos como penso. Así mesmo, tamén apunta que a combustión da biomasa xerada nos restos de poda ou nos restos da froita tamén permite o aproveitamento das cinsas resultantes, “que poderían ser utilizadas como abonos inorgánicos”.
A opción do bioetanol
Por outra banda, Rodríguez tamén estudou como transformar todos estes residuos en bioetanol, sometendo tanto os restos de froita como as propias pólas, que tamén contan con azucre, a un proceso de “hidrólise aceda”. Isto permitiría xerar, tendo en conta a produción dos seis países analizados, preto de 208 millóns de litros ao ano deste biocombustible, “que a industria podería utilizar sen maiores custos, o que facendo unha equivalencia ao rendemento enerxético da gasolina”, suporía o uso de 147 millóns de litros deste combustible”. A este respecto, Rodríguez alude “á maior rendibilidade” que suporía ao seu xuízo empregar os residuos forestais como biomasa, “porque a usarías como o que son, sen transformalas, xa que así o seu rendemento enerxético aumenta moito”. De feito, tamén propón na súa tese unha “opción mixta” na que estes residuos se empregarían para a combustión e os restos de froita destinaríanse á obtención de etanol a través da maduración climatérica, a opción que considera “máis rendible”.
Non obstante, este investigador deixa claro que o posible aproveitamento destes subprodutos xerados nas plantacións ten tamén unha serie de desvantaxes, como que o kiwi sexa un produto estival, “o que implica que estes subprodutos só estarán dispoñibles nun determinado momento do ano, o que pode condicionar o investimento necesario para a elaboración dos biocombustibles”, así como o feito de que, nalgúns casos, “a cantidade non será suficiente para a fabricación de biocombustibles a grande escala”.
