Galego
O solo e os legumes poden ser de gran axuda para conseguir alimentar a unha crecente poboación mundial e combater o cambio climático, en especial cando ambos se combinan, segundo afirma Solos e legumes: simbiose para a vida, un novo informe da Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO) publicado con ocasión do Día Mundial do Chan.
“Os solos e os legumes encarnan unha simbiose única que protexe ao medio ambiente, incrementa a produtividade, contribúe á adaptación ao cambio climático e achega nutrientes fundamentais ao solo e aos cultivos seguintes”, asegurou o Director Xeral da FAO, José Graziano dá Silva.
Os legumes son cultivos resilientes a nivel ambiental que ofrecen alimentos moi nutritivos ás persoas e nutrientes esenciais aos ecosistemas biolóxicos. O solo -un recurso non renovable-, é esencial para a vida vexetal e para o 95 por cento da subministración mundial de alimentos.
Os legumes -como as lentellas, feixós secos e garavanzos- son plantas que fixan nitróxeno que beneficia á saúde do solo, o que conduce a mellores condicións de crecemento para elas e para outras plantas. En media, os cereais que se cultivan de forma posterior aos legumes producen 1,5 toneladas máis por hectárea que os non precedidos por legumes, o que equivale ao uso de 100 quilogramos de fertilizante nitroxenado.
O novo estudo ilustra gran variedade de formas en que os legumes e os solos poden ser “aliados estratéxicos” para forxar sistemas alimentarios e agrícolas máis sustentables.
Tamén na xornada de hoxe o Consello da FAO -que representa aos Estados membros da Organización- aprobou as Directrices voluntarias para o manexo sustentable dos solos, un conxunto de recomendacións técnicas e de políticas para protexer a maior reserva terrestre de carbono do planeta. Estas directrices -que se implementarán a todos os niveis-, constitúen un instrumento principal para fomentar a ordenación sustentable dos solos e mellorar a súa saúde.
Nos esforzos por promover e sensibilizar sobre o manexo sustentable do solo, hoxe outorgouse o primeiro Premio Mundial do solo “Glinka” ao Instituto Xeográfico Agustín Codazzi de Colombia. Esta entidade ten unha longa tradición en promover o manexo sustentable do solo en Colombia e no desenvolvemento de capacidade dos científicos latinoamericanos. Na actualidade, desempeña un papel vital no país na etapa post-conflito, xa que orienta a asignación de solos no programa de restitución de terras.
Legumes na granxa
Hoxe en día, un terzo dos solos do mundo están considerados degradados -debido a unha serie de causas, entre elas a acidificación, salinización, erosión e urbanización-, cuestión cada vez máis preocupante debido á intrincada gama de servizos ecosistémicos que nos proporcionan.
Introducir os legumes como cultivo intercalado, cultivo de cobertura e na rotación de cultivos pode axudar a restaurar a saúde do solo. As leguminosas -a familia de plantas das que forman parte os legumes-, poden crecer con menos nutrientes, achegando nitróxeno, fosfatos solubles e outros compostos necesarios para os solos.
“Os legumes son os arquitectos da saúde do solo”
Tamén se lembra que hospedan bacterias especiais do solo que permiten a fixación biolóxica do nitróxeno, un proceso natural que custaría 10 000 millóns de dólares EEUU adicionais ao ano en fertilizantes sintéticos. Igualmente, fomentan o secuestro de carbono do solo e a filtración da auga para facela máis limpa.
O mundo perde actualmente solo de 10 a 20 veces máis rápido do que o repón, unha tendencia que os legumes poden axudar a compensar. Os expertos citan un estudo de caso na India, que mostra como cultivar garavanzos reduciu a escorrentía do chan e a erosión ata nun 59 por cento.
Ademais, os legumes, cuxos sistemas radiculares profundos incrementan o seu resiliencia á seca, son intrinsecamente “intelixentes co clima, xa que de forma simultánea adáptanse ao cambio climático e contribúen a mitigar os seus efectos” ao aumentar a capacidade de secuestro de carbono do chau.
Nos vastos campos de trigo do oeste de Canadá -segundo produtor mundial de legumes e o principal exportador-, a introdución de legumes na rotación de cultivos reduciu a necesidade de nitróxeno sintético en dous terzos, subliñando o papel fundamental que poden desempeñar en reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro a nivel mundial.
Legumes no prato
Os legumes son un aliado de enorme importancia fronte á fame, a inseguridade alimentaria e a malnutrición e para fomentar os ingresos rurais, todos eles obxectivos básicos da Axenda 2030 para o Desenvolvemento Sustentable.
Posúen maior contido de proteínas -a miúdo tres veces máis que o arroz ou a yuca- que os cereais básicos. Tamén son unha fonte importante de minerais beneficiosos para a saúde, entre eles ferro, magnesio, potasio, fósforo e zinc. Outras vantaxes da dieta a base de legumes inclúen un alto contido de vitamina B, reducido contido en graxa, ausencia de colesterol e un baixo índice glucémico. Aínda que baixas en calorías, posúen unha elevada cantidade de carbohidratos complexos e fibras alimentarias.
A forraxe a base de plantas leguminosas é igualmente beneficioso para o gando. A adición de feno de caupí ao penso a base de arroz fai crecer ás vacas en África occidental ata un 50 por cento máis rápido.
Usar de forma estratéxica e adaptada as sinerxias máis positivas entre os legumes e os solos requirirá contar con máis información sobre estes últimos. A través da Alianza Mundial polo Solo, a FAO lidera os esforzos internacionais encamiñados a mellorar a cantidade e calidade de datos sobre o solo, a través do Sistema Mundial de Información sobre os solos, que resulta ademais esencial para orientar o seguimento da súa xestión sustentable.
