Consellos de preparación de pensos para as abellas

A malnutrición é unha das principais causas de mortaldade das colmeas no inverno. Para evitar este problema existe a posibilidade de suplementar a alimentación das abellas con pensos específicos, que podemos adquirir ou elaborar os propios apicultores.

Os puntos crave que deben cumprir os pensos apícolas son:

-Composición nutricional: que sexan equilibrados desde o punto de vista nutricional e que as abellas os poidan dixerir. Estes insectos poden dixerir azucres sinxelos (monosacáridos) como a frutosa ou a glicosa, que son máis facilmente asimilable, así como disacáridos (sacarosa ou azucre branco, maltosa) e mesmo, aínda que con máis dificultade, os trisacáridos (maltotriosa), pero non poden dixerir os polisacáridos, como os almidóns ou as féculas das fariñas vexetais. Con todo, as abellas si poden dixerir as proteínas vexetais ou do leite.

-Tamaño partículas (< 200 mm): as abellas teñen un tubo dixestivo estreito, de 0,2 milímetros. Por tanto, se utilizamos un lévedo de cervexa ou unha fariña de soia esta debe estar micronizada/moída a menos de 0,2 milímetros.

-Palatización polas abellas: o penso tenlles que gustar. Unha estratexia pode ser envolvelo en azucre.

-Equilibrar composición global: o penso ten que ser un alimento equilibrado que cubra as necesidades nutricionais das abellas.

-Conservación: é necesario calcular a rotación do produto. Se o apicultor vai alimentar ás abellas no inverno cada semana, o penso ten que ser estable durante, polo menos, unha semana e non fermentar.

-Localización na colonia: o penso ten que estar colocado a un máximo de 10 centímetros da cría, encima da cámara de cría. Se se coloca máis lonxe supón un problema xa que no inverno a abella perde temperatura corporal rapidamente.

-Nivel de reservas: ter en conta a cantidade de pole e de mel con que conta a colmea para pasar o inverno.

-Competencia externa: se hai floración ou non.

-Variabilidade xenética: existen colmeas que, por xenética, comen pouco, traballan pouco e producen pouco mel.

Materias primas existentes no mercado para a elaboración de pensos apícolas

Fontes de hidratos de carbono:

-Xaropes de almidón de millo: poden ser de glicosa ou de frutosa (HFCS). Adoitan ter ao redor dun 20% de auga. É interesante que o xarope que utilicemos teña poucos polisacáridos, xa que estes non son asimilables pola abella. Unha mestura para achegar hidratos de carbono á colmea podería realizarse mesturando un 50% de azucres con outro 50% de auga.

-Xaropes de azucres investidos, procedentes de separar a sacarosa en glicosa e frutosa. Pode ser un problema se conteñen hidroximetil furfural ou residuos das encimas que se utilizan no proceso industrial de investimento.

-Dextrosa en po = glicosa. É barata e 100% asimilable polas abellas.

-Azucre blanquilla=sacarosa. Non se recomenda utilizar azucre moreno xa que contén ata un 7% de melaza, rica en sales minerais, o que podería provocar problemas no aparello dixestivo das abellas. Por iso recoméndase non utilizar máis dun 20% de azucre moreno na mestura.

-Mel. Presenta o problema de que, debido ao seu cheiro, incite á pillaxe por outras colmeas. Ademais, é necesario asegurarse da súa orixe para evitar problemas sanitarios.

Fontes de proteínas:

Son substitutas do pole fresco ou do pole ensilado na colmea. Non se deben engadir ao xarope, polo perigo de fermentación. Fontes de proteínas comerciais:

-Fariña de soia micronizada: ten máis do 40% de proteína.

-Lévedo de cervexa micronizada: ten máis do 40% de proteína e vitaminas. .

-Proteínas de soro de leite baixo en lactosa. Ten ata un 85% de proteína. A abella é intolerante á lactosa.

-Hidrolizados de proteínas vexetais.

-Multivitamínicos

-Pole fresco/seco

Outros compoñentes:

-Graxas: engadir 1% de aceite de millo (vantaxe de que se enrancia moi pouco), de colza ou de pebidas de uva.

-Complementos vitamínicos

–Palatizadores: axudan a mellorar a apetencia das abellas. Algúns compoñentes (lévedo) presentan certo exeitamento nalgunhas colmeas (sas ou con problemas), mentres que outros melloran a apetencia (pole, mel, soro de leite en po baixo en lactosa), reladura de casca de limón, esencia de limón natural, canela en po (que se parece ao propóleo).

-Conservantes: Melloran a hixiene nas materias primas e na elaboración do penso. É necesario coidar a formulación para lograr contido en auga baixa. Débese engadir un antifermento (non actuará se xa hai contaminación), como sorbato potásico ao 0,2 e 0,3%. Tamén se pode acidificar o penso para mellorar a conservación mediante o emprego de vinagres, zume de limón, ou acedo tartárico (1g por 10 litros)…

Elaboración de xaropes:

Recomendado cando non hai néctar na contorna nin almacenado.

-Estimulan a posta da raíña con boas temperaturas (máis de 18ºC de temperatura ao día) e achega de pole. Cando hai bo tempo é suficiente mesturar 1 kg de azucre blanquilla por 1 litro de auga quente, para axudar a disolver o azucre. Se fai frío (menos de 18 graos de media ao día) a proporción recomendada é de 2 kg de azucre por litro de auga. A dose recomendada é de 1 a 1,5 quilos de azucre por colmea e semana.

-Poden engadirse multivitamínicos se escasea o pole: 5 a 15 cc/kg

O xarope pódese colocar nunha bolsa de plástico ou nun alimentador. Para o transporte, en caso de utilizar bolsas de plástico, é recomendable utilizar un cubo con auga para que as bolsas non rompan.

En canto ao momento, é recomendable colocar o xarope a última hora da tarde para evitar problemas de pillaxe.

Xaropes máis proteínas

Recoméndase alimentar á colmea con néctar e con pole cando non hai suficiente pole nin néctar nin na colmea nin na natureza circundante.

-Estimulan a posta da raíña con boas temperaturas (máis de 18 graos) se non hai achega de pole externo.

-O xarope elabórase cunha proporción de 1:1 de azucre e de auga, con bo tempo; e con frío 2 quilos de azucre por 1 litro de auga.

-As proteínas débense achegar a parte, nunca mesturadas co xarope, para evitar fermentacións.

-Para a elaboración da pastilla de proteínas utilizaremos máis ou menos 1 parte de lévedo de cervexa (ou mestura de fermento con fariña de soia, ou/e pole fresco con garantía sanitaria,) amasada con 1 parte de xarope de azucre e auga en proporción 2:1 (quentando a uns 60 º C para disolver).

-Outra opción para a pastilla de proteínas é utilizar 1,2 kg de xarope de glicosa + 900 g de lévedo de cervexa + 300 g de glicosa en po, ou ben, se hai algo de pole, + 600 g de fermento de cervexa e a 600 g de glicosa en po (esta é máis branda e as abellas cómena mellor).

-Nas dúas receitas débese engadir un 1 % de aceite de boa calidade (colza,
millo…).

-Pódense engadir 2 mg de vitamina C por kg.

-Fanse bólas duns 100 g e aplanalas a 1 ou 1,5 centímetros de altura. Non deben ter máis de medio dedo de groso. Para iso pódese facer un sándwich con papel de forno, papel parafinado, ou plástico de 50 galgas.

-Unha vez elaboradas as pastillas, débese poñer unha pastilla duns 100-200 g/semana encima dos cadros de cría, a non máis de 10 centímetros da cría.

No caso de que haxa no campo néctar (por exemplo, melato de carballo) pero non pole, sería suficiente con colocar as pastillas pero non o xarope, xa que o néctar xa lles achega hidratos de carbono ás abellas.

Dieta completa: penso en pastillas

Ten a vantaxe de que presentan humidade baixa, ao ser máis espesas. Aconséllase utilizalas con frío e con falta de flor. Nas épocas máis secas pódense elaborar as pastillas máis brandas. Pódense mesturar proteínas, graxas e multivitamínicos.

Elaboración de pastillas:

Para a elaboración das tortas recoméndase a utilización dunha batidora de cemento cola. Os ingredientes das pastillas son, aproximadamente:

-Un 67% de xarope de frutosa ou de glicosa.

-Un 7% (máx. 10%) de fermento de cervexa ou mestura con fariña de soia ou pole de sanidade garantida.

-Unha 25% glicosa en po (dextrosa) ou azucre glas (moído).

-Un 1% aceite de millo ou colza ou mestura.

-De 5 a 15 cc/kg de polivitamínico.

-Como conservante pódese utilizar un 0,2% de sorbato potásico.

Precaucións ao alimentar:

-Ser hixiénicos na súa preparación.
-Utilizar materias primas de calidade.
-Evitar verteduras do alimento ao aplicalo.
-Colocar a comida en contacto coas abellas, e en zona calefactada por estas (cubrir se é preciso).
-Molestar ás abellas o mínimo posible: ser rápidos e certeiros.
-Alimentar a última hora do día, se é posible.
-Con pillaxe estreitar as piqueiras.
-Marcar as colmeas que non consuman, para revisalas e ver os problemas que poida haber.
-Recoller os restos e levalos ao lixo.